XLaatst bijgewerkt: mei 2025

➜ BIOLOGIE

Rondneusgrenadier (Coryphaenoides rupestris)

• FAMILIE: Macrouridae.
• KENMERKEN: Slank lichaam eindigend in een punt naar achteren, snuit geheel bedekt met schubben. 
• HABITAT: Bentho-pelagische soort die leeft tussen de 400 en 2.000 m diepte (vnl. tussen 400 en 1.200 m). In de noordoostelijike Atlantische Oceaan (Van IJsland en Noorwegen tot de Golf van Biskaje), en in de noordwestelijke Atlantische Oceaan bij Virginia.
• VOEDSEL: Inktvissen, schaaldieren en kleine vissen.
• GESLACHTSRIJP: 50 cm (14 jaar/vrouwtjes); 40 cm (mannetjes)
• PAAITIJD: Golf van Biskaje: februari tot april - Skagerrak: oktober tot december
• LEEFTIJD: 60 jaar.

ANDERE SOORT: Naast de rondneusgrenadier, bestaat er ook de

NOORDELIJKE GRENADIER (Macrourus berglax). Deze vis komt voor in de noordoostelijke Atlantische Oceaan (van Groenland en Noord-Noorwegen tot de Faeröer) en in de noordwestelijke Atlantische Oceaan, tussen 100 en 800 m diepte. Geslachtsrijp: 54 cm (13-14 jaar/vrouwtjes).

➜ VANGST

De industriële exploitatie van de rondneusgrenadier begon eind jaren 60 door Rusland en Duitsland. Deze exploitatie werd mogelijk door een combinatie van toenemende schaarste van traditionele vissoorten, zoals de koolvis, en de introductie van technologische innovaties. Deze innovaties omvatten de ontwikkeling van sleepnetten waarmee op grote diepte gevist kan worden, het gebruik van geavanceerde sonarsystemen en zeer gedetailleerde onderwaterkaarten. Tot het begin van de jaren 2000 werd deze biologisch kwetsbare vissoort zwaar overbevist, en deze overexploitatie heeft een grote invloed gehad op de visbestanden.
De Europese vloot vertegenwoordigt 96% van de wereldvangst voor rondneusgrenadier, met een totaal van 243 ton in 2022. Bovendien wordt 100% van de wereldwijde aanvoer van de noordelijke grenadier gerealiseerd door deze landingen, equivalent aan 563 ton in 2022. Vrijwel alle vangsten wereldwijd zijn afkomstig uit het noordoosten van de Atlantische Oceaan. Beide soorten worden als bijvangst gevangen in het noordwesten van de Atlantische Oceaan, tijdens de visserij op Groenlandse heilbot.
Op basis van een wetenschappelijke aanbeveling is sinds 2015 gerichte visserij op de noordelijke grenadier NIET meer toegestaan in de Europese wateren. Sinds januari 2017 is diepzeevisserij, dieper dan 800 meter, verboden in Europese wateren in het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan. Als gevolg hiervan is de vangst van deze grenadiervis de afgelopen tien jaar aanzienlijk afgenomen.

➜ BEHEEER VAN DE BESTANDEN

❚❙ Noordoost-Atlantische Oceaan In EU-wateren is de gerichte visserij op rondneusgrenadier onderworpen aan vangstbeperkingen, maar er is geen minimum vangstgrootte opgelegd. In sector 27.3.a (Skagerrak en Kattegat), waar de populatie bijzonder kwetsbaar is, geldt een visserijverbod op rondneusgrenadier. Gericht vissen op de noordelijke grenadier is niet toegestaan. Sinds 2016 zijn bijvangsten van de noordelijke grenadier mee opgenomen in het rondneusgrenadier visquotum van elke lidstaat, en deze mogen niet meer dan 1% van dit quotum uitmaken. De TAC werden na de jaren 2000 sterk verminderd om de overexploitatie van deze soorten te beperken, maar ze bleven steeds boven de wetenschappelijke aanbevelingen (ten minste tot 2020). Opgemerkt moet worden dat het teruggooipercentage (gemiddelde voor de periode 2019-2021) 16,5% bedroeg voor het Skagerrak- en Kattegatbestand en minder dan 5% voor de bestanden in de Keltische Zee, het Engels Kanaal, de Faeroese wateren en ten westen van de “Hatton Bank”. Van andere bestanden zijn de teruggooipercentages niet precies bekend.

❚❙ Noordwest-Atlantische Oceaan Er wordt niet gericht gevist op beide grenadiersoorten in Canadese wateren. Deze soorten worden als bijvangst gevangen in andere visserijtakken,
voornamelijk die van de Groenlands heilbot. Beide grenadiersoorten worden indirect beschermd door de regelgeving voor andere soorten, waarbij grenadier als bijvangst wordt gevangen.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

CONSUMPTIE 

In de jaren ’90 verschenen de grenadierfilets op de markt voor witvis, zowel in de vorm van verse als bevroren filets zonder huid, als alternatief voor traditionele soorten die te kampen hadden met overbevissing (kabeljauw, koolvis, schelvis). Toch zien we sinds 2010 een geleidelijke afname van grenadiervissen op de Europese markten, mede dankzij bepaalde supermarktketens die zich sinds 2014 inzetten tegen diepzeevisserij. Vervolgens verminderde het aanbod ook aanzienlijk door het verbod op diepzeevissen (dieper dan 800m) in Europese wateren dat in 2016 werd ingevoerd. Deze
vis wordt niet op de markt gebracht in België.