Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

De naam ‘grenadiervis’ groepeert verschillende vissoorten die behoren tot de familie van de Macrouridae of ‘rattenstaarten’. Twee soorten worden geconsumeerd:
• De rondneusgrenadier, Coryphaenoides rupestris
• De noordelijke grenadier, Macrourus berglax

 

Grenadiervissen worden in de late zomer en herfst bevist op een diepte tussen 600 en 800 meter, maar ze kunnen voorkomen tot op 2 600 m diepte. Grenadiervissen leven opmerkelijk lang. Ze kunnen tot 60 jaar oud worden en groeien heel traag. Geslachtsrijpheid wordt bereikt bij een lengte van 50 cm op een gemiddelde leeftijd van 10 jaar. De exemplaren die gevangen worden, zijn meestal kleiner.

 

Omwille van hun lichaamsvorm – puntvormig, heel spits – noemt men deze soorten  ook 'rattenstaarten'. De naam 'grenadiervis' zou dan weer afkomstig zijn van de eerste aanvoer op de Franse markt in de haven van Boulogne-sur-Mer, de stad waar Napoleon zijn grote leger samenstelde in 1804 met regimenten van grenadiers.

 

 

Industriële bodemsleepnetvissers

De Russen waren in de jaren 70 de pioniers van de visserij op grenadiervissen. De ineenstorting van de bestanden van zwarte koolvis stimuleerde hen te zoeken naar evenwaardige alternatieve soorten, zo ook diepzeesoorten. Vandaag vissen vooral Russen, Polen, Spanjaarden, Denen, Faeröerders en Fransen op deze soorten die leven in de zone tussen het continentaal plat en de diepzeebodem. Het vissen op grenadiervis door Europese vissers vindt plaats in de herfst, als de vissen aanwezig zijn tussen 600 en 800 meter diepte. De rest van het jaar bevinden de vissen zich in dieper water, waar ze worden bevist door Russische en Faeröerse vissers. In Europese wateren is het sinds januari 2017 immers verboden om dieper te vissen dan 800 m met bodemsleepnetten.

 

De sleepnetvisserij in de diepzee is zeer omstreden sinds mediacampagnes in Frankrijk en Europa de aandacht vestigden op de zware milieu-impact van deze praktijken. Begin 2014 kondigden enkele Franse grootdistributeurs aan om niet langer diepzeevissoorten te verkopen. Het debat over de diepzeevisserij werd uiteindelijk tot op Europees niveau gevoerd. De vangsten van grenadiers in Europa is fel teruggelopen van 9 000 ton in 2010 naar 3 000 ton in 2015.

 

 

Huidig bevissingsniveau

Rondneusgrenadiervis Coryphaenoides rupestris
Na een periode van overexploitatie tot in het begin van de jaren 2000, evalueerde ICES dat de belangrijkste stock van de rondneusgrenadiervis in de Noordoost-Atlantische Oceaan (zones 5.b, 6, 7 en 12.b) vanaf 2011 duurzaam bevist wordt. De vangstmogelijkheden voor 2018 werden ingesteld op 3 971 ton (in 2015 werd 1 480 ton aangeland). Voor de andere bestanden, waar de data minder goed zijn, raden de wetenschappers aan om de vangsten uit voorzorg niet te verhogen. Ook raden ze aan om geen gerichte visserij meer toe te staan op de rondneusgrenadiervis in het Skagerrak-Kattegat (3.a), waar de toestand van de stock heel kwetsbaar is.

 

Noordelijke grenadier Macrourus berglax

Wetenschappers adviseren om de visserij op deze soort zoveel mogelijk te beperken, omdat de status van het bestand in het noordoosten van de Atlantische Oceaan zorgwekkend is.

 

Verwar de twee soorten grenadiervissen uit de familie van de rattenstaarten (Macrouridae) niet met de blauwe grenadier (Macruronus novaezelandiae), een andere diepzeevis die we in de handel meestal terugvinden onder de naam ‘hoki’ en die bevist wordt in de buurt van Nieuw-Zeeland.

 

 

Witvisfilet zoekt vervanger

Op onze markt zijn grenadiervissen aanwezig als verse en diepgevoren filets zonder vel, of sterk verwerkt product (gehakt, surimi). In Frankrijk worden de vissen op hun geheel aangeland en gefileerd in visverwerkende bedrijven (vooral in Lorient). Op Russische en Poolse industriële trawlers worden de vissen direct verwerkt en ingevroren. In de jaren 90 kwamen filets van grenadiervis op onze markt als alternatief voor de traditionele witvissoorten die te lijden hadden onder overbevissing (kabeljauw, koolvis, schelvis). Grenadier is alsmaar minder aanwezig op de Europese markten, nadat verschillende merken de verkoop van de soort gestopt hebben in 2010, als protest tegen sleepnetvisserij in de diepzee.

 

 

TE ONTHOUDEN

  • Grenadiervissen groeien heel langzaam en leven opmerkelijk lang. Door hun trage voortplanting kunnen ze slechts heel lage bevissingsniveaus aan.
  • Na een periode van overbevissing is de status van de grenadiervisbestanden in Europese wateren aan het verbeteren na het opleggen van beheermaatregelen. Maar het blijft aan te raden de aankoop ervan te beperken, wegens de hoge biologische kwetsbaarheid van de soorten.
  • Bodemsleepnetvisserij heeft een grote impact op de ecosystemen van de diepzee. Deze techniek is sinds 2017 verboden in Europese wateren van meer dan 800 meter diep, maar kan in internationale wateren blijven doorgaan. Vermijd de aankoop van vis afkomstig uit de diepzeesleepnetvisserij, indien je geen garantie hebt op de duurzaamheid van de betreffende visserij.

WEETJES

Maatregelen om diepzeesoorten te beschermen

Vissers die vanaf de jaren 80 in de Noordoost-Atlantische Oceaan geconfronteerd werden met de achteruitgang van de belangrijkste commerciële soorten en bestanden, zagen een buitenkans in het bevissen van de diepzee. Er is echter weinig gekend over deze diepzeesoorten. Hun trage groei maakt ze heel kwetsbaar voor bevissing. De diepzeevisserij heeft ook een grote invloed op de diepzee-ecosystemen en op de algemene biodiversiteit. ... [Lees meer]