Laatst bijgewerkt: Mei 2025

➜ BIOLOGIE

Stekelrog (Raja clavata)

• FAMILIE: Rajidae.
• KENMERKEN: Ruitvormig lichaam, staart gekleurd met afwisselend donkere en lichte dwarsdoorsneden, ringetjes (grote gebogen stekels met een cirkelvormige basis) op de rug en buik.
• HABITAT: Benthische vis die op zand-, grind- of modderbodems leeft, vanaf de kust tot een diepte van 300 m (700 m in de Middellandse Zee); maximale concentratie tussen 10 en 60 m.
• VOEDSEL: Voornamelijk schaaldieren en in mindere mate vissen en wormen.
• GESLACHTSRIJP: Engels Kanaal, Noordzee: vrouwtjes 80 cm/9 jaar.
  Golf van Biskaje: vrouwtjes 75 cm/9 jaar. Middellandse Zee: 45 cm/4 jaar.
• PAAITIJD: Van februari tot september.
• LEEFTIJD: 15 jaar.

ANDERE SOORTEN die op de Europese markten gecommercialiseerd worden:

GROOTOOGROG
(Leucoraja naevus) komt voor op zandbodems tussen 20 en 250 m diepte. Geslachtsrijp: Golf van Biskaje 56 cm/8 jaar; Ierse Zee 56 cm/4 jaar.
BLONDE ROG (Raja brachyura)
leeft op zanderige en harde bodems tot 400 m diep. Geslachtsrijp: Ierse Zee 84 cm/5 jaar (vrouwtjes).
GEVLEKTE ROG (Raja montagui)
komt zowel voor op zachte bodems (zand & modder), als op harde bodems zoals rotsbodems. Geslachtsrijp: Ierse Zee 56 cm/4 jaar (vrouwelijk).
GOLFROG (Raja undulata) geeft de voorkeur aan de zandbodems van de kust tot 200 meter diep. Geslachtsrijp: Engels Kanaal 83 cm/9 jaar (vrouwtjes).
KLEINOOGROG (Raja microocellata) leeft voornamelijk op de zachte bodems van de kust tot 100m diepte. Geslachtsrijp: Noordzee en Keltische Zee: 78 cm (vrouwtjes).

Op onze markten worden ook verschillende soorten rog uit het noordwesten van de Atlantische Oceaan verkocht. De meest voorkomende is de winterrog (Leucoraja ocellata). Grootte bij geslachtsrijpheid: 76 cm/12 jaar (vrouwtjes).

➜ VANGST

Roggen zijn kraakbeenvissen die meestal gevangen worden met bodemsleepnetten als bijvangst. De analyse van de aanlandingen op mondiaal niveau (FAO-gegevens) is vrij complex aangezien sommige landen hun vangsten declareren onder de benaming “roggen en haaien”, zonder onderscheid te maken tussen de soorten. Op Europees niveau zijn de gegevens betrouwbaarder. Wereldwijd is Indonesië het belangrijkste land dat op rog vist, gevolgd door India. In de Europese wateren komen een tiental rogsoorten voor (van de meer dan 650 wereldwijd) die commercieel worden geëxploiteerd. De Europese vloot heeft sinds 2010 ongeveer 36.000 ton per jaar aangevoerd (37.213 ton in 2022). De stekelrog (Raja clavata) is de meest beviste roggensoort in Europa (6.537 ton in 2022, wat 24% van alle aangevoerde rogsoorten vertegenwoordigt), en het merendeel van de aanvoer komt uit het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan (6.049 ton in 2022). In Frankrijk zijn Bretagne en Normandië de belangrijkste productieregio’s voor deze soortengroep. In België bereikte de omzet van rog haar hoogtepunt net na de Tweede Wereldoorlog met 5.600 ton per jaar. Nu vertegenwoordigen de vangsten een vijfde van dit niveau (1.512 ton in 2022). In het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan zijn de winterrog (Leucoraja ocellata) en de kleine rog (Leucoraja erinacea) de belangrijkste soorten waarop door de Verenigde Staten wordt gevist.

Statistieken per soort worden vanaf 2009 als betrouwbaar beschouwd.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

❚❙ In het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan is de visserij op de verschillende soorten roggen onderworpen aan een Europese TAC. Deze vangstbeperkingen worden opgesteld zonder onderscheid te maken tussen de verschillende soorten, wat het beheer van het bestand niet vergemakkelijkt. Alleen de golfrog (Raja undulata) (subzone 27.8, 27.9 en divisies 27.7.d-e) en de kleinoogrog (Raja microocellata) (divisie 27.7.f-g) profiteren van specifieke TAC's. Bovendien worden verschillende soorten rog vaak op de markt gebracht onder de generieke term "rog" of "rogvleugel" zonder verdere precisie. Dit gebrek aan onderscheid tussen verschillende soorten ondermijnt de vangststatistieken en maakt het beheer en bijgevolg ook de bescherming van bedreigde soorten erg moeilijk. De EU-regelgeving schrijft voor dat de gevangen exemplaren worden geïdentificeerd en genoteerd in het vislogboek.
 

Verboden visserij - 2024
EU-vissersvaartuigen mogen de volgende rogsoorten niet vangen, aan boord houden, overladen of aanlanden vanwege de staat van hun bestanden:

• Sterrog (Amblyraja radiata) van zone 27.4 (VK en EU-wateren) en divisies 27.2.a (VK-wateren), 27.3.a
  (EU-wateren), 27.7.d (VK en EU-wateren);
• Stekelrog (Raja clavata) in divisie 27.3.a (EU-wateren);
• Golfrog (Raja undulata) in subzones 27.6 (VK en EU-wateren) en 27.10 (EU-wateren);
• Gewone vioolrog (Rhinobatos rhinobatos) (Wateren van de EU in de Middellandse Zee);
• Vleetsoorten (Dipturus batis, Dipturus intermedius, Dipturus flossada) in subzones 27.3, 27.4 en 27.6-
  27.10 (EU-wateren).

Wanneer deze soorten per ongeluk worden gevangen,
mogen ze niet verwond worden en moeten de individuen
zo snel mogelijk worden teruggezet in het water.

Minimale grootte
Er is geen minimumvangstmaat vastgesteld, maar de EU legt een minimum handelsgewicht op van 300 g voor de grootoog rog, gevlekte rog en de stekelrog (hele vis).

Nationale regelgeving:
Frankrijk:  > 45 cm (behalve voor de golfrog: 78 cm)
België:     > 50 cm
In België is het vanaf 2021 verboden om andere soorten dan de blonde rog, de stekelrog en de winterrog aan te landen (op basis van wetenschappelijk advies).

❚❙ In het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan werd in 2003 een beheerplan ingevoerd om
de populaties en bestanden langs de noordoostkust van de Verenigde Staten te beheren. Dit plan is in de loop van de tijd geëvolueerd en omvat nu een verplichte rapportage per soort, een verbod op het aan boord houden van sterroggen (Amblyraja radiata) en gladde roggen (Malacoraja senta), alsook jaarlijkse vangstbeperkingen.

CONSUMPTIE 

De Europese markten worden voornamelijk bevoorraad met roggen uit de Noordoost-Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. Het zijn de sterk ontwikkelde borstvinnen van de rog die het meest worden geconsumeerd. Dit vlezige deel wordt in vorm gehouden door een kraakbenig geraamte. Roggenvleugels worden in de meeste gevallen ontveld op de markt gebracht, zowel vers als diepgevroren. De stekelrog is qua smaak de meest gewilde soort. In 2021 behoorden roggen tot de top 15 van meest gekochte verse vissen door Franse en Belgische huishoudens. In 2022 werd er in België 609 ton ingevoerd, voornamelijk uit het Verenigd Koninkrijk, Ierland en de Verenigde Staten. Tegelijkertijd werd er 671 ton uitgevoerd, en dan vooral naar Frankrijk en Nederland. Belgische gezinnen consumeerden 439 ton in 2021.

ECOLABELS

• MSC •2 Amerikaanse rog-visserijen, actief in de westelijke Atlantische Oceaan, werden gecertificeerd,
  evenals een Amerikaanse visserij van Raja rhina in de oostelijke Stille Oceaan.