Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

Horsmakrelen komen voor in grote scholen, die in de volledige waterkolom leven maar soms ook in de nabijheid van de bodem aan te treffen zijn. De staartvin is sterk uitgesneden en ze hebben beenachtige schildjes in het achterste gedeelte van de zijlijn, waardoor ze een extra zilveren glans krijgen. De Atlantische horsmakreel Trachurus trachurus leeft in de eerste twee jaar van zijn leven in de kustwateren en zwemt daarna weg naar dieper water, tot aan de randen van het continentaal plat. Hij komt pas op volwassen leeftijd terug richting kust, tijdens de zomertrek. Het mannetje wordt geslachtsrijp op 3-jarige leeftijd, wanneer hij ongeveer 20-22 cm meet. Bij het vrouwtje is dit op 4-jarige leeftijd, wanneer ze 26-30 cm meet. De horsmakreel kan een vijftiental jaar oud worden.
Zoals alle andere vissen die in de volledige waterkolom leven (pelagische levenswijze) zijn horsmakrelen zeer gevoelig voor schommelingen in de milieuomstandigheden.

 

In Zuid-Europa verkiest men vooral kleine en jonge horsmakrelen. Iets oudere exemplaren worden geëxporteerd naar Japan, terwijl de grootste horsmakrelen op de Afrikaanse markten terechtkomen.

 

 

Toestand van de stocks

Door de wetenschap worden drie afzonderlijke stocks van de Atlantische horsmakreel opgevolgd:
• het noordelijke bestand uit de Noordzee, oostelijk Engels Kanaal en Skagerrak-Kattegat (ICES-zones 3.a, 4.b-c en 7.d) vertoont tekenen van een verbeterende biomassa, hoewel die nog steeds op te laag niveau zit en er geen duurzame niveaus kunnen gedefinieerd worden. Het duurde tot 2015 vooraleer het beleid de wetenschappellijke aanbeveling om de visserijinspanning te doen dalen, ging volgen. Momenteel is de stock niet overbevist.
• het zuidelijke bestand dat voorkomt ter hoogte van Portugal (zone 9.a) wordt duurzaam bevist sinds 1990. De wetenschappelijk vangstaanbevelingen voor deze stock werden voor 2018 ingesteld op 55 555 ton (wetende dat de vangsten in 2016 nog 40 730 bedroegen).
• uit het westelijke bestand, dat verspreid is over de ICES-zones 2.a, 4.a, 5.b, 6.a, 7.a-c,e-k (Keltische Zee) en 8 (Golf van Biskaje), komt het leeuwendeel van de horsmakreel gevangen in de Noordoost-Atlantische Oceaan (98 810 ton in 2016). Dit bestand wordt dan wel bevist op het niveau van Maximale Duurzame Opbrengst (MSY), het aandeel jonge dieren dat bijdraagt aan het paaibestand is laag sinds 2002 (en sterk afhankelijk van jaarlijks fluctuerende omgevingsomstandigheden). Dit brengt sinds 2010 ook verlaagde dichtheden met zich mee.

 

Als beschermingsmaatregel werd een vangstbeperking (TAC) ingesteld voor elk van de drie bestanden. Verder geldt voor horsmakreel een minimale aanvoerlengte die is vastgelegd op 15 cm. Bij deze maat zijn horsmakrelen echter nog verre van geslachtsrijp (bij de vrouwtjes ongeveer vanaf 26 cm). Bij horsmakreel is het aandeel ondermaatste vis dat teruggegooid wordt (buiten quotum) over het algemeen laag (vb. 4% voor het westelijk bestand) maar kan naargelang het type visserij sterk varieren tussen 0% en 90%.

 

De Belgen vangen deze soort als bijvangst in de boomkorvisserij op platvis en landden er in 2016 amper 50 ton van aan. Horsmakreel wordt tegen amper 0,43 euro per kilo verkocht in de vismijn. Anderzijds wordt er jaarlijks toch 1 400 ton horsmakreel geïmporteerd in België (2016).

 

 

De verschoppeling

Anders dan de Spanjaarden en de Portugezen, zijn de Belgen en Fransen over het algemeen niet echt te vinden voor horsmakreel. Wat er aangeland wordt, dient vooral voor export. Door de sushi-hype, waar horsmakreel vaak voor wordt gebruikt, krijgt de soort wel een beetje meer zichtbaarheid. Horsmakreel is een sappige vis, die rauw, gemarineerd of in zijn geheel gegrild op de barbecue kan worden bereid.
De geringe interesse door de consument, gecombineerd met een enorme aanvoer, maken hem in Frankrijk alvast tot een van de goedkoopste vissen in de vismijn en op de markt. In Franse vismijnen wordt jaarlijks 4 000 ton verkocht aan ong. 1 euro per kilo.

 

De Mediterrane horsmakreel Trachurus mediterraneus leeft voornamelijk in de Middellandse Zee en het zuiden van de Golf van Biskaje. Er zijn weinig gegevens beschikbaar over de toestand van het bestand van deze soort. Niettegenstaande de vis in de Middellandse Zee niet sterk bevist wordt, kan het bestand sterk variëren als reactie op veranderingen in de omgevingsvariabelen. Deze soort is moeilijk te onderscheiden van de Atlantische horsmakreel.

 

TE ONTHOUDEN

  • De horsmakreel is een smakelijk en goedkoop visje dat niet zeer gekend is bij Belgische en Franse consumenten.
  • De soort is steeds minder aanwezig in de Oost-Atlantische Oceaan, omdat er door ongunstige milieuomstandigheden slechts een beperkte rekrutering is van jonge dieren tot het paaibestand.
  • Verkies horsmakreel die afkomstig is uit de Portugese stock, waar de soort nog het meest veelvuldig voorkomt.
  • Horsmakreel uit andere bestanden (Noordzee, Golf van Biskaje) is slechts met mate te consumeren,  omwille van de verlaagde biomassa.
  • Vermijd te kleine vissen (<25 cm). De aankoop van volwassen vissen (>25 cm) moet worden aangemoedigd.
  • Horsmakreel is het ontdekken waard. Rauw, gemarineerd, op de barbecue of als sushi, is zijn zeer malse vlees lekker.