Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

Twee soorten roodbaars, die fysiek heel erg op elkaar gelijken, worden op onze markt verkocht: kleine roodbaars Sebastes norvegicus en diepzeeroodbaars Sebastes mentella. Bij grote exemplaren is de huid van kleine roodbaars eerder oranje, terwijl die van diepzeeroodbaars veeleer helderrood is. Beide soorten komen voor in de noordelijke, koude wateren van de Atlantische Oceaan. Sebastes norvegicus leeft tussen 100 en 500 m diep, terwijl Sebastes mentella voorkomt tussen 300 en 1 400 m.

 

Het zijn vissen die zeer langzaam groeien en opmerkelijk lang leven. Ze worden pas geslachtsrijp als ze tussen 31 en 41 cm groot zijn. Ze kunnen meer dan 60 jaar oud worden. De grootste exemplaren van S. norvegicus, die de grootste is van de twee soorten, kunnen tot 15 kg wegen en 1 m lang zijn. Deze biologische kenmerken maken hen gevoelig voor overbevissing.

 

Roodbaars is levendbarend. De eieren worden bevrucht en ontwikkelen zich in het lichaam van het vrouwtje. De paring vindt plaats in september - oktober en de jongen worden tussen april en juli geboren. Ze meten dan ongeveer 7 mm.
 
 

Niet te verwarren met schorpioenvis

Op de Belgische markt worden de twee soorten verkocht onder eenzelfde commerciële naam, alhoewel men het soms heeft over ‘kleine roodbaars’ in het geval men Sebastes norvegicus bedoeld. In Frankrijk mag S. mentella 'racasse du Nord’ genoemd worden, maar dit is zeer verwarrend, gezien ‘racasse’ de commerciële naam is voor schorpioenvis (Scorpaena porcus), de zeer hoog gewaardeerde schorpioenvis uit de Middellandse Zee. Voor veel restauranthouders is de verleiding dan ook groot om beide soorten roodbaars uit het hoge Noorden te laten doorgaan voor ‘racasse’. Er wordt aangeraden om in het Frans te spreken over ‘sébaste du Nord’ (S. mentella) en ‘grand sébaste’ (S. norvegicus).

 

Roodbaarzen worden meestal in hun geheel verhandeld, en soms als verse of diepgevroren filets.

 

 

Grote visserijdruk

Er wordt gericht gevist op de twee soorten roodbaarzen door bodemsleepnetvissers. Ze worden vers aangevoerd, of op zee verwerkt en ingevroren. Jonge exemplaren worden in de fjorden en kustbaaien ook bevist met de lijn of met warrelnetten. Sinds een tiental jaar ondergaan de bestanden van deze twee soorten een grote druk door de visserij, waardoor ze verzwakken. Gemiddeld genomen wordt in de Noordoost-Atlantische oceaan jaarlijks ongeveer 60 000 ton Sebastes norvegicus en 60 000 ton Sebastes mentella opgevist.  De illegale visserij op roodbaars wordt geraamd op 20% van de totale commerciële waarde van de handel, wat gelijkstaat aan 20 000 tot 25 000 ton.

 

 

In de wateren onder Europese bevoegdheid is er geen minimum instandhoudingsreferentiegrootte voor roodbaars. De Noren passen een minimummaat van 32 cm toe (roodbaars is dan ongeveer 20 jaar oud) en sinds januari 2006 moet de maaswijdte van de netten er gelijk zijn aan of groter dan 120 mm.

 

 

Roodbaars in gevaar

In de Noorse Zee en de Barentszzee


• ICES stelt dat de maatregelen die inmiddels worden genomen voor de bescherming van juveniele Sebastes mentella doeltreffend zijn. De jaarlijkse vangsten voor 2018 worden volgens het voorzorgsprincipe op 32 658 ton gelegd (in 2016 werd nog 34 000 ton gevangen).
• Aan de andere kant raden de wetenschappers van ICES een sluiting aan van de visserij op Sebastes norvegicus, omdat de paaibiomassa zeer sterk verzwakt is door een te intensieve visserij (3 6000 aangeland in 2015).

 

In de wateren rond IJsland en de kustwateren van Groenland


• In de Irminger Zee onderscheiden wetenschappers drie stocks van S. mentella naargelang de diepte waarop ze leven (diep of hoog in de waterkolom, of ter hoogte van de continentale helling van IJsland). Over het algemeen zijn deze stocks sterk verzwakt:
- Voor het bestand uit de diepe wateren moeten de vangsten, die in 2015 nog 27 000 ton bedroegen, maximaal verminderd worden. De stock gaat er sinds 2015 sterk op achteruit en is overbevist. De wetenschap dringt aan op een totale visserijstop, totdat er een beheerplan voor deze stock in werking treedt. Rusland legt eenzijdig quota vast, waardoor het totale quotum op deze stock drie keer hoger is dan de aanbevelingen door de NEAFC (Visserijcommissie voor de Noordoost-Atlantische Oceaan).
- De visserij op de stock die hoger in de waterkolom leeft werd op aanraden van de wetenschap sinds 2010 opgeschort, hoewel Rusland nu toch eigen quota heeft ingesteld om in deze zone te kunnen blijven vissen (5 600 ton in 2015).
- de vangsten op de continentale helling van IJsland worden in 2017 beperkt tot 12 922 ton. De status van de stock is niet precies gekend, maar globaal genomen blijft de biomassa sinds 2003 op een stabiel niveau.

• In IJslandse en Groenlandse wateren geniet het bestand van S. norvegicus van een volle voortplantingscapaciteit en een stijgende biomassa sinds 2005. De visserijinspanning is conform het niveau voor een Maximale Duurzame Opbrengst (MSY). Wetenschappers raden een Totale Toegestane Vangst (TAC) aan van 50 800 ton voor 2018 (in 2016 werd 59 700 ton aangeland).

 

België heeft sinds 2009 geen quota meer voor roodbaars, maar importeert jaarlijks om en bij de 1 125 ton, waarvan 58% uit IJsland komt.

 

 

TE ONTHOUDEN

  • Roodbaars heeft zeer wit en stevig vlees.
  • De verschillende stocks van de twee roodbaarssoorten worden sinds de jaren 80 intensief bevist. De bestanden van diepzeeroodbaars Sebastes mentella lijken kwetsbaarder dan die van kleine roodbaars S. norvegicus.
  • Kleine roodbaars S. norvegicus uit IJsland en Groenland, en diepzeeroodbaars S. mentella uit Noorwegen en de Barentszzee kunnen zeker gegeten worden, omdat hun stocks het goed doen.
  • Vermijd roodbaars afkomstig uit andere stocks, die zijn teveel verzwakt.
  • Vraag steeds aan uw leverancier waar de geleverde roodbaars precies vandaan komt, om te vermijden dat ze uit een illegale visserij afkomstig is.
  • De IJslandse visserij op S. norvegicus is MSC gecertificeerd.

WEETJES

Strijd tegen illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij

Er wordt geschat dat ongeveer 20% van de wereldwijde vangsten - tussen 11 en 26 miljoen ton (bron FAO 2015) - illegaal verkregen wordt, wat neerkomt op een jaarlijks verlies van 10 tot 23 miljard dollar wereldwijd... [Lees meer]