Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

De pangasius is een zoetwatervis die behoort tot de grotere groep van de meervallen en die voornamelijk gekweekt wordt in de Mekongdelta. Onder deze naam worden twee soorten ingevoerd en verhandeld:
• Pangasius bocourti, ook ‘basa’ genoemd, wordt gekweekt in drijvende kooien in de Mekongdelta en is historisch gezien de belangrijkste soort;
• De vooruitgang van het aquacultuuronderzoek (beschikbaarheid vislarven, verbetering vleeskwaliteit) met Pangasius hypophthalmus, ook wel ‘tra’ genoemd, stimuleerde de ontwikkeling van een intensieve kweek met deze soort. Vandaag is dit de voornaamste soort die door Vietnam wordt uitgevoerd.

 

Pangasius wordt in België soms verbloemend ‘Aziatische tong’ genoemd. In 2016 werd nog 7 775 ton geïmporteerd, waarvan 93% diepgevroren en 7% vers (met het vliegtuig overgevlogen vanuit Vietnam). Meer dan de helft van dit volume (4 300 ton) wordt na verwerking terug geëxporteerd.

 

 

Competitieve prijs

Op wereldschaal haalde de pangasiusproductie in 2013 een record met 1,62 miljoen ton. Vooral Vietnam is sterk in deze soort: de jaarlijkse productie van tra en basa bedraagt er gemiddeld 1,18 miljoen ton.
In Europa brak de soort door vanwege zijn interessante prijs. In 2015 werd 259 000 ton diepgevroren filets ingevoerd in Europa. Dit ten nadele van nijlbaars, koolvis en andere vissen die goedkope filets leveren. Meervallen worden algemeen gezien als een goed alternatief voor de traditionele witvissoorten die te lijden hebben onder overbevissing. Door het grote exportsucces van Vietnam, zijn andere landen ook geïnteresseerd geraakt in de kweek van deze soort: zo produceerde de Indonesië ook al 339 069 ton in 2015.

 

 

Intensieve kweek

De traditionele kweek van pangasius door de Vietnamezen uit de Mekongdelta bestond erin om de jonge vissen in hun natuurlijk milieu te vangen, en deze in vijvers of in drijvende kooien onder hun paalwoningen vet te mesten met organisch afval en ambachtelijk geproduceerde voeders. De allereerste voortplanting in gevangenschap van de basa-soort vond plaats in 1995 in Vietnam. Maar pas wanneer de kweek van tra van start ging, werd de productieketen volledig veranderd met een enorme toename van de productie tot gevolg. Vandaag de dag produceert men de vislarven in moderne broedhuizen. Een of twee maanden na het uitkomen van de larven, als ze ongeveer 3 cm groot zijn, worden de jonge vissen overgebracht naar kwekerijen. Pangasius wordt heden ten dage bijna enkel nog opgekweekt in diepe vijvers (tot 4 m diep) – uniek in de viskweek – waar ze in zeer hoge dichtheden kunnen gehouden worden omdat pangasius zuurstof kan opnemen uit de lucht aan het wateroppervlak. Ze worden gevoed met industriële voeders (samengestelde korrels). Deze snelgroeiende soorten kunnen 1,3 meter groot worden en 44 kg wegen. Ze worden echter geslacht op een leeftijd van 6 maand (tra) en 1 jaar (basa) als ze tussen 1 en 2 kg wegen, goed voor iets minder dan de helft aan gewicht in filets.

 

Uitdaging voor de Vietnamese industrie

De explosie van de kweek van pangasius doet bij de Europese marktspelers vragen rijzen over de ecologische, sanitaire en sociale omstandigheden waarin deze bedrijven werken. De Vietnamese overheid stimuleerde daarom nieuwe praktijken voor deze sector in volle groei: het strikt naleven van sanitaire regels en het implementeren van kweekpraktijken die tot een duurzame ontwikkeling leiden. Vandaag de dag variëren de praktijken sterk van bedrijf tot bedrijf. DG SANCO, het directoraat van de Europese Commissie dat bevoegd is voor het beschermen en verbeteren van de publieke gezondheid en tevens verantwoordelijk is voor de gezondheid en welzijn van gekweekte dieren, kijkt nauw toe als het gaat over de voedselveiligheid van deze intensief gekweekte importvis (antibioticagebruik, water- en afvalbeheer). Sommigen kwekerijen volgen de Europese standaarden inzake duurzame ontwikkeling.

 

Goedkope filet

Pangasius is beschikbaar in België en Frankrijk in de vorm van diepgevroren en ontdooide filets zonder vel, maar ook verse, ingevlogen filets zijn beschikbaar. Daarnaast zijn er al veel verwerkte producten met pangasius op de markt (gepaneerde filets, visbeignets). De soort wordt ingevoerd aan ongeveer 2,30 EUR/kg (filet) en behoort zo tot het goedkopere segment van de vismarkt.

 

Certificering van pangasiuskwekerijen

Het private certificeringsprogramma voor landbouw- en aquacultuurproducten GLOBALG.A.P. garandeert de professionele aankoper dat de productiemethodes een lage milieu-impact hebben en sociaal verantwoord zijn. Momenteel zijn er al 45 pangasiuskwekerijen uit Vietnam met dit label.
Ook zijn 40 Vietnamese kweekbedrijven van pangasius ASC-gecertificeerd (Aquaculture Stewardship Council); een certificaat dat resulteerde uit de dialogen van het Wereldnatuurfonds (WWF) met de belanghebbende partijen zoals producenten, uitvoerders en overheden.
GLOBALG.A.P. richt zich tot professionele aankopers (B-to-B: Business-to-Business), terwijl het ASC-label zich ook richt naar de consument (B-to-C: Business-to-Consumer) met het ondertussen bekende lichtblauwe logo zichtbaar op verpakkingen. Sinds 2016 worden GLOBALG.A.P.-gecertificeerde producten ook voor consumenten herkenbaarder door het GGN-logo (nog niet aanwezig op de Belgische en Franse markt, wel al in Zwitserland).

 

TE ONTHOUDEN

  • Pangasiuskwekers hebben de globalisering benut om goedkope producten uit te voeren naar verre markten waar er een grote vraag is naar witvis. Slechts enkele jaren na zijn intrede in Europa is deze soort wijdverbreid.
  • Pangasius biedt een alternatief voor overbeviste soorten, maar wijs uw leverancier op uw eisen betreffende de duurzaamheid van het product.
  • Er is pangasius met een Global G.A.P. of een ASC-certificering op de markt die geproduceerd wordt in Vietnam.

WEETJES

Duizend meervallen

Tot op heden hebben wetenschappers meer dan 2 700 soorten soorten geïdentificeerd die behoren tot de orde van de Siluriformes (meervalachtigen). Kenmerkend voor deze zoet- of zoutwatervissen zijn de baarddraden die rond de bek staan.

De belangrijkste families voor de handel op wereldvlak zijn de Pangasiidae, de Ictaluridae, de Clariidae en de Siluridae. In België en Frankrijk zijn de meest voorkomende soorten op de markt pangasius, clarias, ictalurus en silurus. Net zoals tilapia (die geen meerval is) worden deze soorten gekarakteriseerd door hun omnivoor dieet (bepaalde soorten zijn vleesetend), hun voortreffelijke voedselconversie-efficiëntie en de grote verscheidenheid van hun kweekmethodes.