Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

Van de 80 wereldwijd bekende soorten harders, leven er meerdere soorten in Europese wateren:


diklipharder (Chelon labrosus) heeft een dikke bovenlip, een borstvin die bovenaan donker gekleurd is en een donkergrijze rug (maximumgrootte 75 cm). De soort komt voor in het oostelijke deel van de Atlantische Oceaan. Het is deze soort die het meest in onze kustwateren, brakwaterlagunes en havens voorkomt in de zuidelijke bocht van de Noordzee, en dan vooral in de periode van mei tot oktober.
goudharder (Chelon auratus) valt op door de vergulde vlek op het kieuwdeksel, de fijne bovenlip en voorhoofdschubben die niet verder reiken dan de voorkant van de ogen (maximumgrootte 55 cm). De soort is aanwezig in de Oost-Atlantische Oceaan.
dunlipharder (Chelon ramada) heeft een fijne bovenlip, schubben voor de ogen, vaak een gele vlek op het kieuwdeksel en een zwarte punt onderaan de borstvin (maximumgrootte 70 cm). De soort komt voor in de Noordoost-Atlantische Oceaan.
• de kosmopolitische grootkopharder (Mugil cephalus) heeft een afgeplatte kop, een dunne bovenlip, een doorschijnende zone rond het oog en vaak een zwarte vlek aan de basis van de borstvin (maximumgrootte 1,2 m). Deze soort leeft wereldwijd in de kustwateren van de tropische, subtropische en gematigde zones van alle zeeën, met uitzondering van de Noordzee.

 

NIET TE VERWARREN
• de familie van de harders (Mugilidae)
• de familie van de zeebarbelen (Mullidae)

 

 

Harders zwemmen in de waterkolom (pelagische levenswijze) en zoeken aan de kust vaak brak en zelfs zoet water op in estuaria, lagunes en havens. In het voorjaar zwemmen ze in scholen de rivieren op, om er zich met kleine wormen, schaaldieren, algen, wieren en detritus te voeden. Ze keren terug naar de zee om er eieren te leggen.

 

De vrouwtjes zijn bijzonder gegeerd om hun eieren die gebruikt worden om ‘poutargue’ te maken. Hiervoor wordt de viskuit gezouten en gedroogd waardoor ze langer bewaart. Poutargue wordt in het hele Middellandse Zeegebied geproduceerd waar deze delicatesse ontzettend gewaardeerd wordt. In Frankrijk wordt poutargue met name in de streek van Martigues geproduceerd, vanwaar zijn bijnaam “kaviaar uit Martigues”. Grootkopharders worden gekweekt in zoet water en in bassins op land voor de productie van poutargue. Dit gebeurt vooral in Egypte, Italië, Griekenland en Tunesië.

 

Vrouwelijke harders zijn bijzonder gegeerd voor hun viskuit, die gebruikt worden om ‘poutargue’ te maken.

 

 

Goedkope vis

In de Oosterschelde en Waddenzee vissen professionele vissers op harders met een (strand) zegen, maar op Terschelling bestaat ook een artisanale visserij waar men al wadend en met kleine bootjes de harders in een staand net jaagt. Deze vis wordt verkocht onder het kwaliteitsmerk Waddengoud.

 

In België worden harders niet professioneel bevist en ook niet geïmporteerd. Recreatieve vissers vangen harders vooral met de hengel.

 

In Frankrijk worden harders hoofdzakelijk gevangen door pelagische sleepnetvissers in de Golf van Biskaje. Harder wordt eveneens bevist in de lagunes van Languedoc-Roussillon en extensief gekweekt in de moerassen van het bekken van Arcachon. De Franse harderproductie, alle soorten samen, bleef sinds het midden van de jaren 90 stabiel rond de 1 250 ton, maar dat is aanzienlijk lager dan de 20 jaar ervoor (2 500 tot 3 500 ton). Deze daling is mogelijks eerder het gevolg van een lagere interesse in deze soorten bij de vissers (door de lage handelswaarde), dan dat het een daling weergeeft van de stocks.

 

Vers te verbruiken

De smaakkwaliteit van harders verschilt sterk van soort tot soort en het vangstgebied. Harders hebben de reputatie dat hun visvlees slecht zou ruiken. Dit is misschien het geval voor harders die rondzwemmen en zich voeden in havens, maar harders die door professionele vissers worden aangeland zijn gevist in open water en hebben geen enkel risico op slechtgeurend visvlees. De smaak van bepaalde harders (met name de diklipharders) die in open zee gevangen worden, doet zelfs denken aan die van zeebaars. Het visvlees kan rauw worden gegeten en op verschillende manieren bereid worden: in court-bouillon, gegrild, in de oven of gesmoord. Het witte vlees is vrij vast en is geschikt om te gebruiken in bereidingen met filets.

 

In België en Nederland vissen recreatieve vissers op harder met de lijn. In de Waddenzee bestaat ook kleinschalige professionele visserij op harders gebruik makend van staand wand en in de Oosterschelde met strandzegens.

 

 

TE ONTHOUDEN

  • De consumptie van harders kan aangeraden worden.
  • Hoewel er nauwelijks wetenschappelijke opvolging is van de harderbestanden, zijn er geen indicaties dat onze hardersoorten in de problemen zouden zitten.
  • Hoewel harder niet goed gekend is bij de consument, kan het een duurzaam alternatief zijn voor delicate soorten die overbevist zijn, zoals zeebaars.

WEETJES

Slechtruikend?

Harders hebben de reputatie dat hun visvlees slecht zou ruiken. Dit is misschien het geval voor harders die rondzwemmen en zich voeden in havens, maar harders die door professionele vissers worden aangeland zijn gevist in open water en hebben geen enkel risico op slechtgeurend visvlees.