Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

Deze kleine kabeljauwachtige leeft in de kustwateren en verplaatst zich in kleine scholen. Ze voeden zich met bodemdieren (schaaldieren, schelpen en wormen) en kleine vissen. Je kan de steenbolk herkennen aan de lange baarddraad en een zwarte vlek daar waar de borstvin aan zijn lijf vastzit. Steenbolken kunnen zich al beginnen voortplanten tegen het einde van hun eerste levensjaar, wanneer ze zo’n 25 cm groot zijn (vrouwtjes). Deze soort groeit snel en leeft ongeveer 4 jaar.

 

 

Levende of zeer vers gevangen jonge steenbolken hebben 3 tot 4 bruingrijze verticale banden over hun lichaam lopen. Oudere exemplaren zijn eerder helemaal donker. Die donkere kleurpatronen verdwijnen snel, eenmaal de vis dood is.

 

 

Er leven drie soorten bolken (behorende tot het genus Trisopterus) in de Noord-Atlantische Oceaan:
steenbolk (Trisopterus luscus);
dwergbolk (Trisopterus minutus);
kever (Trisopterus esmarkii).

 

Alleen steenbolk komt rechtsreeks op ons bord terecht. Dwergbolk en kever worden bevist door de vismeelindustrie. Ze worden tot visolie en vismeel verwerkt, die dienen voor de productie van dierenvoeders (voor aquacultuur en veeteelt). Steenbolk wordt lokaal geconsumeerd en wordt niet internationaal verhandeld.

 

 

Stabiele productie, maar moeilijke afzet

In België wordt jaarlijks om en bij de 300-400 ton steenbolk aangevoerd – vooral in de wintermaanden – als bijvangst bij het vissen met boomkornetten in de kustwateren en de zuidelijke Noordzee, het Engels Kanaal en het Bristolkanaal. De Franse aanvoer (vnl. uit het Engels Kanaal) ligt al 10 jaar lang stabiel rond 5 000 ton per jaar.

 

Bij deze aanvoergegevens is echter de teruggooi niet meegerekend. Die wordt ingeschat op te lopen tot ongeveer 20% van de vangsten, vooral als de verkoopwaarde op de markt geen goede perspectieven biedt. Steenbolk wordt niet beheerd met quota en voor professionele vissers wordt geen minimummaat opgelegd, wat maakt dat de soort niet onder de Europese aanlandplicht valt.

 

Omdat de soort door de consument weinig tot niet gekend is, worden in de vismijn maar lage tot zeer lage prijzen geboden voor steenbolk (in 2016 in Belgische vismijnen 0,65 euro per kilo; in Frankrijk 0,80 euro per kilo). Als het bod in de visveiling lager komt te liggen dan de door Europa ingestelde minimumprijs, wordt de vis aan de markt onttrokken. Deze vis gaat dan naar vismeelfabrieken.

 

In 2010 werd nog een derde van de Belgische aanvoer van steenbolk aan de markt onttrokken. Door extra promotie voor deze soort door o.a. NorthSeaChefs kan men het verbruik ervan aanzwengelen, waardoor dit cijfer in 2015 gedaald tot 0,3% van de aanvoer. Ook in Frankrijk kent de soort er van tijd tot tijd afzetmoeilijkheden en zorgt promotie ervoor dat steeds minder volumes aan de markt moeten onttrokken worden (3% in 2013 tegenover 14% in 2009).

 

Weinig wetenschappelijke informatie beschikbaar

Steenbolk heeft weinig economisch belang en wordt niet systematisch door de wetenschap opgevolgd.
• De stock in het Engels Kanaal zou volledig bevist zijn en het verminderen van de bijvangst van jonge steenbolk zou de algemene productie op termijn kunnen doen verbeteren.
• De stocks in de Golf van Biskaje, het Bristolkanaal en de zuidelijke Noordzee zijn niet nauwkeurig gekend.
Steenbolk is niet aan Europese reglementeringen onderworpen. Er zijn geen vangstquota of een Europees ingestelde minimaal instandhoudingsreferentiegrootte. Volgens de Belgische wetgeving moeten exemplaren door recreatieve vissers wel minimaal 20 cm groot zijn om ze aan te landen.

 

Lokale consumptie

Steenbolk heeft fijn, maar fragiel vlees. Na de vangst verliest hij snel aan smaakkwaliteit. Aan de kust wordt de soort frequenter aangeboden, maar in het binnenland is steenbolk zeldzaam in de visrayon. Steenbolk wordt vers verkocht, in zijn geheel of in filet op vel. Hij is soms te vinden als diepgevroren filets.

 

Scholen – van eerder jonge dieren – zitten vaak geconcentreerd rond wrakken en ter hoogte van de pylonen van de windmolenparken of andere constructies op zee.

 

TE ONTHOUDEN

  • Steenbolk is een kleine kabeljauwachtige met fijn, maar broos vlees. Aan de kust is hij vaak vers te vinden. Geef in het binnenland de voorkeur aan diepgevroren filets, omdat die hun smaakkwaliteit behouden.
  • De toestand van het steenbolkbestanden wordt niet opgevolgd.
  • Het zeldzamer en duurder worden van andere witvissoorten kan bijdragen tot een grotere waardering van deze soort. Als je steenbolk tegen komt: zeker niet laten liggen!