Laatst bijgewerkt: Mei 2025

➜ BIOLOGIE

Pangasianodon hypophthalmus

• FAMILIE: Pangasiidae.
• KENMERKEN: Langwerpig en zijdelings samengedrukt lichaam met blauwgrijze kleur, over de gehele lengte gestreept met grijsachtige banden, hoofd met draadvormige baarddraden.
• HABITAT: Bentho-pelagische zoetwatersoort afkomstig uit het Mekong-bekken en de Chao Phraya-rivier.
• VOEDSEL: Schaaldieren, plantenresten en vissen.
• GESLACHTSRIJP: 2-5 kg (3-4 jaar) in het wild; sneller in gevangenschap (13-14 maanden/vrouwtjes).
• PAAITIJD: In het wild: van mei tot juni.
• LEEFTIJD: 20 jaar (in het wild).

ANDERE SOORT

Pangasius bocourti behoort ook tot het geslacht Pangasius en ze worden eveneens verkocht op onze markten. 

➜ VANGST

In de meeste rivieren van Zuidoost-Azië wordt er op ambachtelijke wijze gevist op de pangasius (29.651 ton gevangen in 2022, waarvan 89% door Indonesië). Het vangen van wilde juvenielen voor aquacultuur was ooit een wijdverbreide praktijk; deze jonge visjes werden vervolgens in een vijver of in drijvende kooien geplaatst, onder de huizen aan een meer, en gevoed met het organische afval van de bewoners en zelfgemaakte voeding.

➜ AQUACULTUUR

Aquacultuur van de pangasius wordt traditioneel beoefend in Zuidoost-Azië, in landen grenzend aan de Mekong-rivier. De betreffende soorten zijn Pangasianodon hypophtalmus, Pangasius bocourti, Pangasius djambal en Pangasius pangasius, maar de kweek van P. hypophtalmus domineert (>86% van de totale productie). Wereldwijd is Vietnam de grootste producent en omvat twee soorten: de “basa” (Pangasius bocourti) en de “tra” (Pangasius hypophthalmus). De allereerste kweek van Pangasius bocourti in gevangenschap vond plaats in 1995 als onderdeel van een wetenschappelijk samenwerkingsprogramma tussen Frankrijk (CIRAD en IRD) en Vietnam. Tegenwoordig is het vooral Pangasianodon hypophthalmus die gekweekt wordt, zowel voor export als voor lokale markten. Deze soort wordt verkozen vanwege zijn hoge vruchtbaarheidsgraad en zijn grote tolerantie voor water met een laag zuurstofgehalte. De jonge vissen die in broedplaatsen worden geproduceerd, worden één tot twee maanden na het uitkomen overgebracht naar kwekerijen, wanneer ze ongeveer 3 cm groot zijn. De kweekbassins zijn diep en de visdichtheid is erg hoog. Pangasiussen zijn omnivore vissen. Ze worden soms nog op ambachtelijke wijze gevoerd met rijst en afvalvis, maar meestal krijgen ze mengvoer (industriële korrels). Ze kunnen 1,3 m lang worden en tot 44 kg wegen. De vis wordt echter al op de markt gebracht vanaf de leeftijd van 6 maanden (Pangasianodon hypophthalmus) of 1 jaar (Pangasius bocourti) wanneer ze tussen 1 en 2 kg wegen (ongeveer 35-55 cm).

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

De druk op wilde pangasius is afgenomen sinds moderne intensieve aquacultuur zorgt voor de productie van jonge vis. Het is immers vaak door overexploitatie dat de natuurlijke populaties onder druk komen te staan. Bovendien hebben ze ook te lijden aan aantasting van het milieu (vervuiling, bouw van dammen, enz.).

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

De explosieve groei van de productie in een land met milieu-, sociale en gezondheidsnormen die verschillen van de Europese normen, leidt tot bezorgdheid. De Vietnamese autoriteiten hebben de belangen van deze nieuwe industrie begrepen en willen hun werkwijzen in deze groeiende sector verbeteren. Strikte naleving van gezondheidsvoorwaarden en kweekpraktijken die duurzame ontwikkeling mogelijk maken, maken hier deel van uit. Tegenwoordig variëren de methoden naargelang de kwekerij. Sommige daarvan benaderen de Europese normen op het gebied van duurzame ontwikkeling.

CONSUMPTIE 

De pangasius is in Frankrijk en België verkrijgbaar in de vorm van filets zonder vel, ontdooid of vers. Meer verfijnde producten (gepaneerde filets, omhulde filets) worden ook aan de consument aangeboden. De gekweekte pangasius heeft de Europese markt betreden vanwege zijn concurrerende importprijs ten koste van Nijlbaars, koolvis en andere vissen die goedkope filets aanbieden. In Frankrijk behoort de diepgevroren pangasiusfilet tot de top 15 van meest gekochte vissoorten binnen de
huishoudens. In 2021 consumeerden Belgische huishoudens 595 ton verse en 857 ton diepvries pangasius. Deze soort behoort dan ook tot de top 10 meest geconsumeerde vissen in Belgische huishoudens. Soms wordt ze verbloemend ‘Aziatische tong’ genoemd. Toch is de invoer binnen de EU de afgelopen jaren met 25% afgenomen (245 miljoen euro in 2017 tegenover 331 miljoen euro in 2013). Ook de consumptie van de vis is in de EU afgenomen (0,50 kg per inwoner in 2016 tegenover 0,82 kg per inwoner in 2012 – equivalent in levend gewicht). Deze daling is het gevolg van een bezorgdheid van de consument over de productiemethoden, meer bepaald met betrekking tot milieukwesties (vervuiling van viskwekerijen) en sociale kwesties (arbeidsomstandigheden). Hoewel de export naar de EU en de Verenigde Staten is afgenomen, heeft de groeiende vraag in China de afgelopen jaren de verkoop van pangasius op de Chinese markt gestimuleerd.

Pangasius is beschikbaar in Frankrijk en in België in de vorm van ontdooide of verse, velvrije filets. Meer bewerkte producten, zoals gepaneerde of omhulde filets, worden ook aan de consument aangeboden.

ECOLABELS

• ASC • 36 kwekerijen zijn gecertificeerd (allemaal in Vietnam).