Laatst bijgewerkt: mei 2025

➜ BIOLOGIE

• FAMILIE: Gadidae.
• KENMERKEN: Langwerpig lichaam bedekt met kleine schubben, grote mond, baarddraad op onderkaak, witte zijlijn.
• HABITAT: Demersale soort die dicht bij de bodem leeft, van de kust tot 600 m diepte in de Noord-Atlantische Oceaan (van Canadese wateren tot de Barentszzee). Maximale concentratie tussen 150 en 200 m.
• VOEDSEL: Schaaldieren, weekdieren en vissen.
• GESLACHTSRIJP: 60 cm (3-4 jaar/vrouwtjes); 45 cm (2-3 jaar/mannetjes).
• PAAITIJD: Noordzee: van februari tot april.
• LEEFTIJD: 20 jaar.

➜ VANGST

Kabeljauw is een erg gewaardeerde vis met hoge marktwaarde, en is dus ook onderhevig aan intensieve bevissing. De Europese vloot is verantwoordelijk voor 95% van de wereldwijde aanvoer. Het merendeel van deze vangst komt uit het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan, en in het bijzonder uit het Noordoost-Arctische deel. In Frankrijk wordt er voornamelijk met trawlers gevist, zowel bij gerichte of gemengde visserij (bij dit laatste wordt er gevist op meerdere soorten tegelijkertijd). Frankrijk voert gemiddeld 10.000 ton kabeljauw per jaar aan (sinds 2010). Ook de recreatievisserij is voor deze soort erg belangrijk. Ongeveer 14.000 ton werd in 2022 gevangen door sporthengelaars in Noorse kustwateren. Belgische vissersvaartuigen landden 550 ton kabeljauw aan in 2021. Kabeljauw wordt vooral ingevoerd vanuit IJsland, Nederland en Denemarken (14.000 ton). Daarnaast importeert België ook nog eens 950 ton andere kabeljauwsoorten: Pacifische kabeljauw (Gadus macrocephalus), Groenlandse kabeljauw (Gadus ogac) en Arctische kabeljauw (Boreogadus saida).

➜ AQUACULTUUR

Na een sterke toename van gekweekte kabeljauw in de jaren 2000, daalde deze productie snel na de economische crisis van 2008 (de teelt was nog niet helemaal op punt gezet en bancaire problemen remden deze cultuur sterk af). De productie via aquacultuur is momenteel vrij laag (5.116 ton in 2022). Noorwegen is het enige land dat gekweekte kabeljauw produceert. De productie van kabeljauw vindt plaats in kweekvijvers, met kuit die op zee wordt gevangen. Na 2 jaar is de vis over het algemeen klaar voor verkoop. Gekweekte kabeljauw wordt voornamelijk op de lokale markt geconsumeerd.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

❚❙ Noordoost-Arctisch gebied (offshore): De kabeljauwvisserij is onderworpen aan quota (TAC) en een minimum vangstgrootte. Er bestaan wel uitzonderingen voor de wateren van de Faeröer eilanden (geen enkele TAC vastgesteld, sinds de invoering van het vangstinspanningsbeheersysteem
in 1996) en voor de IJslandse wateren (wel minimum maaswijdte vastgesteld, maar geen minimum vangstgrootte).

Er bestaan beheersplannen voor de volgende bestanden:

• Noordoost-Arctisch gebied (offshore): nieuw beheersplan dat in 2016 door Rusland en Noorwegen is geïmplementeerd. Teruggooi van kabeljauw
  is sinds 1987 verboden in Noorwegen en Rusland.
• IJsland: plan ingevoerd in 2015.
• Het bestand in de Ierse Zee, en het bestand van het Westelijk Engels Kanaal en de Keltische Zee: deze twee bestanden werden opgenomen in het "meerjarig beheersplan voor de visserij in de westelijke en aangrenzende wateren", dat in 2019 door de EU is goedgekeurd. Er bestaat geen
  gemeenschappelijk beheersplan tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk voor deze twee gedeelde bestanden.
• Het bestand in de Westelijke en Oostelijke Baltische Zee: deze twee bestanden zijn opgenomen in het "plan voor de kabeljauw-, haring- en
  sprotbestanden in de Baltische Zee", dat in 2016 door de EU is goedgekeurd. Rusland heeft geen beheersplan gedeeld met de EU wat betreft het oostelijk deel van de Baltische Zee.
• Noordzee, Oostelijk deel van het Engels Kanaal en Skagerrak: dit bestand is opgenomen in het "meerjarig beheersplan voor demersale bestanden in de Noordzee" goedgekeurd door de EU in 2018. Dit plan werd niet geratificeerd door Verenigd Koninkrijk en Noorwegen.

TAC EN WETENSCHAPPELIJK ADVIES 2024:
Bestanden waar TAC wetenschappelijk advies volgt
- Bestand in IJsland
Bestanden waar TAC wetenschappelijk advies niet volgt:
- Bestanden in Kattegat, Rockall, het westelijk Engels Kanaal en de Keltische Zee, het oosten van de Baltische Zee, bestanden in de Ierse Zee

(Er zijn geen TAC’s vastgesteld voor kabeljauw die als bijvangst wordt gevangen, maar deze overschrijden de wetenschappelijke adviezen)

Minimale grootte:
Binnen de EU:
Noordoost Atlantische Oceaan  > 35 cm
- Skagerrak en Kattegat            >  30 cm
Andere:
Faeröer eilanden en Zweden    > 40 cm
Noorwegen en Rusland            > 40 cm

CONSUMPTIE 

Kabeljauw is door de jaren heen één van onze favoriete vissoorten geworden. Het wordt vers, gezouten en/of gedroogd, in de vorm van filets, moten, in zijn geheel of in stukjes verkocht. De lever, wangen, kuit en maag worden eveneens geconsumeerd. Na zalm, is kabeljauw het meest geliefd in Franse huishoudens. In België daarentegen staat kabeljauw op de eerste plaats. Samen met zalm vertegenwoordigt hij de helft van de verkoop van verse vis (48% van de huishoudens koopt kabeljauw). In 2021 heeft de Belg 3.719 ton verse en 1.826 ton diepgevroren kabeljauw geconsumeerd (respectievelijk 328gr & 161gr/persoon/jaar).

ECOLABELS

• MSC • 14 visserijen werden gecertificeerd. De Franse visserijgroep "Euronor et la Compagnie de Pêche de Saint-Malo", die in de Barentszzee vist, is sinds 2012 gecertificeerd.