Laatst bijgewerkt: april 2025

➜ BIOLOGIE

Regenboogforel (Oncorhynchus mykiss)

• FAMILIE: Salmonidae.
• KENMERKEN: Langwerpig en taps toelopend lichaam met zwarte stippen, kleine kop en licht gespleten mond die voor het oog stopt, dikke vinnen, roze zijlijn.
• HABITAT: Leeft in sterke en zuurstofrijke stromingen van rivieren en bergmeren. Regenboogforel is inheems in Noord-Amerika en werd in de 19e eeuw in Europa geïntroduceerd.
• VOEDSEL: Insecten, larven, eieren, kleine vissen, wormen.
• GESLACHTSRIJP: 30 cm (1-2 jaar/vrouwtjes); 35 cm (2-3 jaar/mannetjes).
• PAAITIJD: In het voorjaar in zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied en in oktober-november in Europa.
• LEEFTIJD: 10 jaar.

ANDERE SOORT
FOREL (Salmo trutta) Is endemisch in Europa en Azië. Kan zich ontwikkelen tot verschillende subsoorten, afhankelijk van de habitat:
- Salmo trutta trutta wordt geboren in een rivier en migreert vervolgens naar de zee wanneer hij 15-35 cm heeft bereikt. Vanaf zijn 5e jaar gaat hij de rivier terug op, met een snelheid van 22 km per dag, om zich daar voort te planten en te sterven..
- Salmo trutta lacustris brengt zijn hele leven door in een meer en plant zich voort tussen 4 en 7 jaar oud.
- Salmo trutta fario brengt zijn hele leven door in de rivier en plant zich voort vanaf 3 jaar wanneer hij ongeveer 25 cm heeft bereikt. Het is de belangrijkste subsoort die samen met regenboogforel wordt gekweekt.

➜ VANGST

De commerciële forelvisserij (alle soorten samen) bereikt sinds 2010 wereldwijd ongeveer 6.500 ton per jaar. Salmo trutta is de belangrijkste soort die bevist wordt (47.2% van de vangsten in 2022). Oezbekistan, wereldwijd het belangrijkste land voor forel, vangt alleen Oncorhynchus mykiss (644 ton in 2022). Finland, op de tweede plaats, exploiteert zowel Oncorhynchus mykiss als Salmo trutta (respectievelijk 359 en 269 ton in 2022). De Finse vloot vist op Salmo trutta in de Oostzee (sub-divisies 22-32) en in de rivieren die erin uitmonden. Forel is ook populair bij recreatieve vissers.

➜ AQUACULTUUR

Regenboogforel is wereldwijd de meest gekweekte forelsoort voor menselijke consumptie. Andere soorten, zoals beekforel (Salmo trutta fario) en zeeforel (Salmo trutta trutta) worden voornamelijk geproduceerd om rivierpopulaties aan te vullen. Een deel van de productie van gekweekte Salmo trutta fario wordt op onze markten verkocht.

Op het einde van de 19e eeuw werden in Denemarken de eerste forellenkweekvijvers aangelegd.

Vanaf de jaren zestig verkreeg men meer kennis van de kweekprocedure. Bovendien leidde de introductie van mengvoer tot uitbreiding van de productie in andere delen van Europa.

Het duurt een jaar voordat de forel het gewicht van ongeveer 350 g (portiegrootte) bereikt en twee jaar om 2,5 kg te bereiken. Iran is wereldwijd de belangrijkste producent van gekweekte forel (194.000 ton in 2022), vóór Turkije en Chili. Noorwegen is de belangrijkste Europese producent.

Forel is voor Frankrijk de belangrijkste gekweekte vissoort, met een productie van 33.673 ton in 2022, waarvan 98% regenboogforel is.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

Wilde forelpopulaties zijn wereldwijd schaars geworden als gevolg van de hoge visserijdruk, klimaatverandering, maar ook door achteruitgang van hun leefgebied (vervuiling en aantasting van het water, kunstmatige aanleg van waterwegen…). Een bijkomende bedreiging ontstaat door genetische vermenging met ontsnapte gekweekte exemplaren of met uitgezette vissen, wat leidt tot het ontstaan van hybride forellen.

Salmo trutta - Oostzeegebied (noordoostelijke Atlantische Oceaan)
Wetenschappers volgen de bestanden van Salmo trutta op in de sectoren 22-32. In bepaalde gebieden is er een aanzienlijk tekort aan jonge exemplaren, terwijl de visserijdruk (zowel door commerciële als recreatieve visserij) aanzienlijk hoog is. Dit bemoeilijkt het herstel van de populatie. De rekrutering is erg variabel in de verschillende zones; de laagste index wordt geregistreerd in Duitsland (sub-divisie 22). De wetenschappers bevelen op basis van het voorzorgsprincipe (laatste advies in 2023) een vermindering van de exploitatie van zeeforel en een beperking van de bijvangst van zeeforel in de visserij op andere soorten aan. Ze benadrukken ook het belang van het herstel van habitats in de meeste rivieren, inclusief het verwijderen van fysieke obstakels die de migratie en het paaien van forellen belemmeren. De afgelopen jaren werd ook een grotere druk door zeehonden en zeevogels op Salmo trutta waargenomen. De gegevens over recreatieve vangsten zijn onvolledig, maar de vangsten zijn de laatste jaren duidelijk toegenomen. Momenteel lijkt de recreatieve vangst zelfs meer dan 6 keer de commerciële vangst te overtreffen.

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

In de Oostzee zijn er verschillende beperkingen van toepassing op het beroepsmatig vissen van Salmo trutta, waaronder zowel ruimtelijke als tijdelijke sluitingen, evenals een minimale vangstgrootte. Vissen is verboden in divisie 27.3.a (Kattegat en Skagerrak).

Minimale grootte

Oostzee: 

Sub-divisies 22-25, 29-32 ➜ 40cm

Sub-divisies 26, 27 en 28 ➜ 50cm

In België is het verboden om te vissen op Salmo trutta trutta en Salmo trutta fario mag alleen tijdens bepaalde periodes van het jaar worden gevangen.

CONSUMPTIE 

Forel wordt op verschillende manieren op de markt aangeboden, zoals hele forellen zonder ingewanden, zowel vers of diepgevroren, in handige portiegroottes (200-350 g), als gerookte filets of plakjes. Ook worden forelleneieren en uitgebreide bereidingen (rillettes, sushi etc.) aangeboden. Grotere forellen zijn verkrijgbaar als verse filets, met of zonder vel, of als moten. Alle forel die in Frankrijk en België op de markt
wordt gebracht, is afkomstig van kwekerijen. 

In Frankrijk bereikte de gemiddelde consumptie 185 g per hoofd in 2020. 

De forel is de vierde meest gekochte vissoort in verse vorm door Franse huishoudens, en het is de tweede meest gekochte vissoort in gerookte, gedroogde en gezouten vorm, na de zalm.

In 2022 importeerde België 2.588 ton forel, waarvan de helft uit Frankrijk. Op haar beurt exporteerde ze 570 ton naar andere EU-landen. De Belg heeft 360 ton
thuis geconsumeerd in 2021 (of 32 g/persoon/jaar).

ECOLABELS

GEKWEEKTE FOREL

• ASC • 90 regenboogforelkwekerijen, voornamelijk in Denemarken, Noorwegen en
  Turkije, en 1 zeeforelkwekerij (in Italië) zijn gecertificeerd.
• AB • Er is een aanbod van forel uit de biologische teelt. Frankrijk is de grootste
  Europese producent van “AB” gecertificeerde forel.