Laatst bijgewerkt: Juni 2025

➜ BIOLOGIE

Goudbrasem (Sparus aurata)

• FAMILIE: Sparidae.

• KENMERKEN: Ovaal en grijs lichaam, gouden band op kop, zwarte vlek op de bovenkant en oranje vlek op de onderkant van het kieuwdeksel.

• HABITAT: Demersale soort die leeft in de buurt van zandbodems of zanderige rotsbodems. Komt voor in de Middellandse Zee en in de Noordoost-Atlantische Oceaan (van Senegal tot Scandinavië).

• VOEDSEL: Inktvisachtigen, schaaldieren en weekdieren.

• GESLACHTSRIJP: (grootte waarbij 50% van de individuen vrouwelijk wordt):
  Golf van Biskaje: 27 cm (2-3 jaar).
  Golf van Lion: 30 cm (2 jaar).

• PAAITIJD: Golf van Biskaje: april tot mei.
  Golf van Lion: november tot december.

• LEEFTIJD: 10 jaar.

ANDERE SOORTEN die op onze markten worden verhandeld. 

ZEEKARPER
(Spondyliosoma cantharus) komt voor in de oostelijke Atlantische Oceaan (van Noord-Schotland tot Senegal), in de Middellandse Zee en uitzonderlijk in de Zwarte Zee. Deze soort is de eerste maal geslachtsrijp vanaf 2 jaar, wanneer ze 20 cm meet (het is dan een vrouwtje). Op haar achtste jaar wordt ze een mannetje (ongeveer 35 cm).

RODE ZEEBRASEM
(Pagellus bogaraveo) komt voor in de Atlantische Oceaan (van het noorden van Schotland tot Mauritanië) en in de Middellandse Zee. Deze soort krijgt zijn eerste geslachtsrijpheid tijdens het tweede jaar, wanneer hij 20 cm meet (hij is dan mannelijk). Ze zal tijdens haar tiende jaar vrouwtje worden (ongeveer 40 cm).

BOKVIS
(Boops boops) leeft in de Middellandse Zee, de Zwarte Zee en de oostelijke Atlantische Oceaan (van Noorwegen tot Angola). Geslachtsrijp: 11-12 cm.

WITTE RINGBRASEM
(Diplodus sargus) komt veel voor in de Middellandse Zee, de Zwarte Zee en de oostelijke Atlantische Oceaan (van de Golf van Biskaje tot Zuid-Afrika). Deze soort verkrijgt zijn eerste geslachtsrijpheid tijdens zijn tweede jaar, wanneer hij ongeveer 17 cm meet (het is dan mannelijk). Ze zal vrouwtje worden als ze ongeveer 5 jaar oud is.

ZADELZEEBRASEM
(Oblada melanura) komt voor in de Middellandse Zee, de Zwarte Zee en de oostelijke Atlantische Oceaan (van de zuidelijke Golf van Biskaje tot Angola). Geslachtsrijp: 20 cm. Een deel verandert van geslacht, van mannelijk naar vrouwelijk.

GEWONE ZEEBRASEM
(Pagellus erythrinus) leeft in de oostelijke Atlantische Oceaan, van de Golf van Biskaje tot de Canarische Eilanden en Madeira, evenals in de Middellandse Zee en de Zwarte Zee. Soms ook rond de Britse eilanden en de Noordzee. Deze soort verkrijgt zijn eerste geslachtsrijpheid tijdens het tweede jaar, wanneer zij 17 cm meet (het zijn dan vrouwtjes). Sommige van de grotere vrouwtjes ouder dan 2 jaar worden mannetjes.

PAGRUS PAGRUS
(Pagrus pagrus) is aanwezig in de oostelijke Atlantische Oceaan en in de Middellandse Zee. Deze soort krijgt haar eerste geslachtsrijpheid op ongeveer 3 jaar oud wanneer zij 24 cm meet (vrouwtjes). De vrouwtjes worden vervolgens mannetjes.

GESTREEPTE BOKVIS
(Sarpa salpa) leeft in de oostelijke Atlantische Oceaan (van de Golf van Biskaje tot Zuid-Afrika), in de Middellandse Zee en in de Zwarte Zee. Deze soort krijgt zijn eerste geslachtsrijpheid op ongeveer 3 jaar oud wanneer hij 21 cm meet (het is dan mannelijk). Ze worden vrouwtjes tijdens hun vierde jaar (26-28 cm).

TANDBRASEM
(Dentex dentex) komt voor in de wateren van de Noordoost-Atlantische Oceaan (van de Britse eilanden tot Senegal), de Middellandse Zee en de Zwarte Zee. Geslachtsrijp: 35 cm.

De goudmakreel (Coryphaena hippurus) is een tropische en subtropische soort die ook in het Middellandse Zeegebied voorkomt. In tegenstelling met wat de naam doet vermoeden is het geen brasem. Ze wordt gewoonlijk "mahi-mahi" genoemd, wat "sterk-sterk" betekent in het Hawaïaans. Door het ontbreken van vangstgegevens is het onmogelijk om de toestand van de bestanden nauwkeurig te beoordelen. De vroege volwassenheid en snelle groei suggereren echter dat de soort veerkrachtig is.

➜ VANGST

Brasems zijn lang bevist door gerichte pelagische trawlvisserij. Tegenwoordig worden ze voornamelijk gevangen door gemengde visserij, met sleepnetten in de Atlantische Oceaan of met beuglijnen en netten in de Middellandse Zee. Tunesië en Marokko zijn wereldwijd de twee grootste visserijlanden (alle soorten gecombineerd), met respectievelijk 14.565 en 10.727 ton aangevoerd in 2022. De Europese vloot is verantwoordelijk voor ongeveer 36% van de omzet in de wereld (23.690 ton in 2022). Spanje, Griekenland en Frankrijk zijn de drie leidende landen in Europa (alle soorten samen), met respectievelijk 7.642, 5.542 en 4.665 ton aan land in 2022. België heeft in deze periode 4,5 ton aangeland.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

➜ AQUACULTUUR

De goudbrasemteelt begon in de jaren negentig en is sindsdien sterk gegroeid, met een wereldwijde productie van 344.394 ton in 2022 (waarvan 105.451 ton in Europa). De omzet van gekweekte goudbrasem is veel groter dan die van de wilde exemplaren (10.526 ton). Turkije en Griekenland zijn wereldwijd de belangrijkste producerende landen, met respectievelijk 152.469 en 70.315 ton. De Franse productie bedroeg 393 ton in 2022. Goudbrasem wordt meestal gekweekt in landbassins of in drijvende kooien op zee. De larven worden grootgebracht in semi-intensieve tanks waar ze ongeveer 2 maanden met zoöplankton worden gevoed. Daarna worden ze overgebracht naar intensievere kweeksystemen, waar ze gevoed worden met vismeel en visolie. Het duurt tussen een jaar en anderhalf jaar om goudbrasem te produceren die 350 tot 400 g wegen (portiegrootte). Meestal wordt zeebrasem gekweekt in combinatie met zeebaars (Dicentrarchus labrax). Goudbrasem en zeebaars vertegenwoordigen samen 18% van de totale waarde van de aquacultuurproductie (inclusief schelpdieren) in de EU.

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

❚❙ In het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan is de rode zeebrasem de enige brasemsoort die op Europees niveau onderhevig is aan een TAC.

TAC EN WETENSCHAPPELIJK ADVIES - JAAR 2024
Rode Zeebrasem (Pagellus bogaraveo)
Bestanden waarvoor TAC het wetenschappelijk advies niet volgt.
- Bank van de Azoren
- Bestand Keltische Zee, Engels Kanaal en Golf van Biskaje:

Er werd een TAC vastgesteld voor zeebrasem die als bijvangst werd gevangen. In deze gebieden mag immers niet gericht op zeebrasem gevist worden.

❚❙ In de Middellandse Zee gelden voor brasems geen vangstbeperkingen, behalve voor
rode zeebrasem (Pagellus bogaraveo) in de Alboranzee en dit sinds 2019.
 

Minimale vangstmaat binnen de EU
NO-Atlantische Oceaan:
Rode zeebrasem (Pagellus bogaraveo)               > 33 cm
Middellandse Zee:
Goudbrasem (Sparus aurata)                               > 20 cm
Rode zeebrasem (Pagellus bogaraveo)               > 33 cm
(Pagrus pagrus)                                                    > 18 cm
Gewone zeebrasem (Pagellus erythrinus)            > 15 cm
Witte zeebrasem (Diplodus sargus)                     > 23 cm

Zeebrasems zijn hermafrodiete dieren, zoals ongeveer 10% van de vissen: ze veranderen tijdens hun leven van geslacht. De grijze dorade wordt mannelijk na een vrouwelijke start. Bij de rode zeebrasem en goudbrasem is het net omgekeerd, van mannelijk naar vrouwelijk. Deze biologische eigenschap maakt de soort erg gevoelig voor veranderingen in de verdeling van leeftijds- en grootteklassen, veroorzaakt door de visserij. Het handhaven van de verschillende leeftijdsklassen, d.w.z.
zorgen voor een evenwichtige aanwezigheid van beide geslachten in de bestanden, is essentieel voor hun duurzaamheid.
 

ZEEKARPER wordt geslachtsrijp tijdens het tweede jaar, wanneer hij 20 cm meet. Na een vrouwelijk begin van het leven wordt de vis mannelijk rond de leeftijd van 8 jaar, wanneer hij 35 cm meet in het Engels Kanaal en in de Noordzee of 40 cm in de Golf van Biskaje. Met een opmerkelijke levensduur (17 jaar) groeit deze vis langzaam.

CONSUMPTIE 

In Europa wordt zeebrasem voornamelijk vers en als geheel gegeten. Occasioneel ook onder de vorm van filets met vel. Afgezien van de gekweekte goudbrasem, zijn er weinig internationale handelsovereenkomsten met betrekking tot brasem, en worden ze eerder lokaal verhandeld. Sporadisch vind je brasems afkomstig uit Afrika op onze markten. In Frankrijk behoort brasem (alle soorten samen) tot de top 5 van verse vis die door huishoudens wordt geconsumeerd. Frankrijk importeert voornamelijk verse gekweekte goudbrasem uit Griekenland, Spanje en Turkije. In België wordt brasem weinig geconsumeerd. 98% van de invoer betreft goudbrasem gekweekt uit Nederland, Griekenland, Frankrijk en Spanje.

ECOLABELS

GOUDBRASEM UIT KWEEK

• ASC • 31 kwekerijen werden gecertificeerd, voornamelijk in Turkije en Griekenland.
• AB • Gekweekte goudbrasem vertegenwoordigt een van de belangrijkste gecertificeerde biologische aquacultuurproducties in Frankrijk.