Laatst bijgewerkt: Juli 2025
Het begrip dierenwelzijn, zowel fysiek als emotioneel, is de laatste jaren steeds belangrijker geworden in onze samenleving. Het is een complex, veelzijdig onderwerp met wetenschappelijke, ethische, economische, culturele, sociale, religieuze en politieke dimensies. Dierenwelzijn wordt door de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE) gedefinieerd als “de fysieke en mentale toestand van een dier in relatie tot de omstandigheden waarin het leeft en sterft”.
Een recente zorg voor waterdieren
Dit concept is voornamelijk toegepast op soorten, zoals zoogdieren, met ontwikkelde cognitieve vermogens en waarvan de emotionele ervaring van pijn al lang wordt erkend. Onderzoek met betrekking tot het welzijn van waterdieren is relatief recent. Het begon zich te ontwikkelen in de vroege jaren 2000 met onderzoek naar het vermogen van bepaalde soorten (vooral vissen) om stress- en pijnreacties te vertonen. De bevindingen uit deze studies, gekoppeld aan ethische argumenten, hebben geleid tot het aanwakkeren van discussies over de heersende vismethoden. De groeiende bewustwording onder consumenten met betrekking tot het welzijn van zeedieren draagt eveneens
bij aan deze ontwikkelingen.
Visserij
Wat de commerciële visserij betreft, gaan de ethische discussies over het feit dat vissen verschillende soorten verwondingen kunnen oplopen voordat ze sterven. De duur en intensiteit van hun lijden is wellicht belangrijk. Afhankelijk van het soort vistechniek, kan dit lijden enkele uren tot meerdere dagen duren. Vissen kunnen langzaam sterven in de netten of door verstikking in contact met de lucht, of zelfs levend worden ontveld of ontleed. Sommige visserijtechnieken roepen ook nog andere ethische vragen op door hun impact op de aantasting van habitats, de problemen van bijvangst of illegale visserij. Al deze aspecten dragen bij aan onnodig dierenleed.
Aquacultuur
Wereldwijd evolueert aquacultuur voortdurend, en consumenten die deze producten gebruiken, uiten voornamelijk bezorgdheid over voedselkwaliteit. Daarnaast groeit hun bewustzijn over de ecologische impact van deze industrie en de omstandigheden waarin de kweek plaatsvindt. Binnen deze sector omvat het begrip dierenwelzijn verschillende aspecten, zoals water- en faciliteitskwaliteit, visdichtheid in kwekerijen, voeding en dagelijkse verzorging, en zelfs de omstandigheden van hanteren, transporteren en slachten. Als reactie hierop heeft de Wereldorganisatie voor Diergezondheid normen opgesteld die betrekking hebben op het vervoeren, verdoven en slachten van gekweekte vis. Deze normen worden aangepast aan de biologische kenmerken van elke soort.
Een onderwerp dat in Europa een prioriteit is geworden
Dierenwelzijn is nu een prioriteit voor de Europese Unie (Richtlijn 98/58/EG voor de bescherming van dieren in de veehouderij, inclusief vissen). Helaas bestaat er nog steeds geen gestructureerd en alomvattend wetgevingskader voor waterdieren.
Dierenwelzijn is een vrij recent onderwerp en er is nog veel werk te verrichten op het gebied van wetenschappelijk inzicht en de ethische debatten hieromtrent. We kunnen echter zelf proberen proactief te zijn, om de gevoeligheid en pijn van de betrokken dieren zoveel mogelijk te respecteren.
Het Doel
➜ De wereldwijde strategie voor dierenwelzijn van de OIE werd in 2017 aangenomen, met als doel: ”een wereld waarin dierenwelzijn wordt gerespecteerd, bevorderd en versterkt, parallel aan een toenemende verbetering van diergezondheid, menselijk welzijn, sociaaleconomische ontwikkeling en ecologische duurzaamheid”.
